Để có kiểm soát được nợ xấu, giới chuyên gia cũng cho rằng ngân hàng khi cho vay phải thẩm định kỹ, lường trước rủi ro và có thêm phần trích lập dự phòng với tỷ lệ nhất định, đặc biệt không được hạ chuẩn cho vay.
Các chuyên gia còn cho rằng việc các ngân hàng liên tục rao bán, thanh lý các tài sản đảm bảo của những khoản nợ xấu bị tồn đọng tại ngân hàng giai đoạn này, ở một góc độ nào đó được cho là cơ hội để thúc đẩy thị trường mua bán nợ hiện nay.
Hơn nữa, đó còn là một phép thử để “rà” lại trước khi kết thúc Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với việc xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020. Đây cũng là tiền đề để xây dựng các giải pháp trong thời gian sắp tới.
Bạn đang có nợ xấu nhưng chưa thua hồi được. Liên hệ ngay với Trường Thành, chúng tôi chuyên hỗ trợ tư vấn và mua bán nợ xấu tại Tp HCM và trên cả nước.
Thận trọng với nợ được cơ cấu lại
Đầu năm, trước các tác động của đại dịch COVID-19, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành Thông tư 01 quy định, hướng dẫn các tổ chức tín dụng, các chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ; miễn, giảm lãi và phí; giữ nguyên các nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng.
Tính đến ngày 14/9, thì các tổ chức tín dụng đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho trên 271.000 khách hàng với dư nợ khoảng 321.000 tỷ đồng; miễn, giảm, hạ lãi suất cho gần hơn 485.000 khách hàng với dư nợ 1,18 triệu tỷ đồng. Đặc biệt là đối với các tổ chức tín dụng đã cho vay mới lãi suất ưu đãi (thấp hơn phổ biến từ 0,5%-2,5% so với trước dịch) với mức doanh số lũy kế từ 23/1 đến nay đạt 1,6 triệu tỷ đồng cho 310.000 khách hàng.
Theo như chỉ đạo từ phía Ngân hàng Nhà nước đã được cho là để “cứu sống” các doanh nghiệp trước bờ vực phá sản và cũng góp phần vực dậy nền kinh tế. Tuy vậy, không có nghĩa các tổ chức tín dụng này được chủ quan.
Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng “bức tranh” nợ xấu và “sức khỏe” ngân hàng trở nên khó đánh giá hơn khi diễn biến trước đại dịch COVID-19 ngày càng trở nên phức tạp. Thực tế, lượng dư nợ cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi COVID-19 được cơ cấu lại là rất lớn, nếu sau này khi mà Thông tư 01 hết hiệu lực doanh nghiệp vẫn không thể trả được nợ, nợ xấu của các ngân hàng sẽ được tăng mạnh, thì những ngân hàng chưa chuẩn bị nguồn dự phòng sẽ trở tay không kịp.
“Dù Thông tư 01 đã cho phép nhà băng không phải chuyển nhóm nợ, cũng không cần phải trích lập dự phòng, song các ngân hàng nên tự chuẩn bị dự phòng. Tuy vậy, giải pháp này chỉ phù hợp với những ngân hàng dồi dào tài chính,” ông Hiếu cũng nhấn mạnh.
Vì vậy, theo ông Hiếu, lợi nhuận của ngân hàng năm 2020 có thể không “thực” nếu như không dự phòng nợ xấu đúng mức. Đặc biệt, các tổ chức tín dụng này càng phải cần thận trọng với 2 loại nợ là nợ được cơ cấu lại và những khoản nợ mới cho vay.
Đây cũng là nỗi lo của ngân hàng Vietcombank khi ngân hàng này đã cơ cấu và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 01 đạt khoảng 9.800 tỷ đồng, và tương ứng 1,3% tổng dư nợ của Vietcombank.
“Hiện nay chúng tôi cũng đang rất quan tâm đến khoản nợ với số tiền là 9.800 tỷ đồng được cơ cấu và giữ đưuọc nguyên nhóm nợ này làm sao kiểm soát được để không trở thành nợ xấu. Trong giai đoạn kinh tế hiện nay, khi dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, các nước cũng đã có nhiều biện pháp phòng ngừa nhưng để khôi phục kinh tế như giai đoạn chưa có dịch là rất khó khăn. Vì vậy, khả năng là phải cơ cấu tiếp đối với các doanh nghiệp thì ngân hàng Vietcombank cũng sẽ xem xét theo hướng dẫn và chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước trong thời gian tới cũng như tình hình kinh tế-xã hội của thị trường Việt Nam,” ông Thắng chia sẻ.
Đối với những khoản nợ cơ cấu này, thì về phía lãnh đạo của ngân hàng Vietcombank cho biết là họ vẫn luôn theo dõi rất chặt chẽ và phối hợp để khách hàng có thể hoàn trả đúng nợ như đã cơ cấu, tránh tình trạng bị chuyển thành nợ xấu.
Để có thể kiểm soát được nợ xấu, giới chuyên gia cho rằng ngân hàng khi cho vay cần phải thẩm định kỹ, đo lường trước rủi ro và có trích lập dự phòng với tỷ lệ nhất định, đặc biệt không hạ chuẩn cho vay. Tuy nhiên, dịch COVID-19 là việc mà không thể lường trước, nên như không loại trừ nợ xấu của nhiều ngân hàng sẽ tăng mạnh.
Minh bạch thị trường mua bán nợ
Theo như nhiều nhà lãnh đạo ngân hàng, nợ xấu cũng khó có thể được xử lý một cách triệt để nếu không có một thị trường mua bán nợ đúng nghĩa. Mặc dù nguồn cung về nợ xấu khá lớn, nhưng số lượng các công ty chuyên về mua bán nợ xấu thì lại không nhiều, mới đây chỉ có VAMC, Công ty Mua bán nợ Việt Nam (DATC), và các công ty mua bán nợ của các tổ chức tín dụng và một số tổ chức, cá nhân khác.
Vì vậy, theo như chuyên gia tài chính ông Cấn Văn Lực cho biết, bạn cũng cần phải sớm thành lập một thị trường mua bán nợ vì 3 lý do. Một là, khi ta đã thiết lập một thị trường mua bán nợ sẽ giúp cho việc mua bán nợ được chính thức hoá hơn, bởi vì lâu nay thị trường này tuy nhiên vẫn diễn ra nhưng chỉ là giữa các ngân hàng với các tổ chức tín dụng và giữa các tổ chức tín dụng với VAMC chứ chưa hề được phát triển ra bên ngoài, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư tư nhân cả trong và ngoài nước.
Thứ hai, khi có một thị trường như vậy thì sẽ có thêm rất nhiều nhà đầu tư hơn, thúc đẩy được việc thanh khoản và các món nợ xấu sẽ được luân chuyển nhanh hơn. Cuối cùng, sẽ góp phần phát triển chung vào thị trường tài chính Việt Nam, gồm có thị trường trái phiếu và cả thị trường vốn Việt Nam.
Cũng theo chuyên gia này, khi mà các công cuộc xử lý tồn đọng và nợ xấu trong hệ thống ngân hàng mới đi được hơn nửa chặng đường, tức là trong những năm tới cần phải giải quyết triệt để các vấn đề căn bản của hệ thống, kể cả khi hình thành khung pháp lý, đặc biệt là việc thành lập thị trường mua bán nợ. Bởi một khi thị trường này chưa hình thành trước đó, nên muốn giải quyết được nợ xấu là vô cùng khó khăn.
Tuy nhiên, so với bối cảnh khó khăn trước mắt như hiện nay, để có thể xử lý nợ xấu một cách hiệu quả, các chuyên gia cho rằng vấn đề “căn cốt” là doanh nghiệp phải được phục hồi sản xuất kinh doanh, từ đó mới có nguồn vốn trả nợ ngân hàng thì việc xử lý nợ xấu cũng sẽ kinh doanh “thuận buồn, xuôi gió”.